Publicatie

RIJNSTREEK KOMT 204 BEDDEN TEKORT

17 april 2004

Door Gerard Harmes

Sinds de jaren '90 'saneert' de gezondheidszorg. Streekziekenhuizen sluiten, spoedeisende hulpposten (EHBO´s) krimpen of gaan naar grote ziekenhuizen, kinder- en kraamklinieken worden opgedoekt. Onder de noemer ' efficiency ' en ter compensatie van het tekort aan huisartsen worden huisartsenposten ingericht, o.a. in Alphen aan den Rijn, waar een spoedeisende hulp ontbreekt. Hoe kan dit allemaal? Niemand is eigenlijk voor deze inkrimping op steeds grotere schaal. Bij het forumdebat over ziekenhuiszorg tussen de plaatselijke politieke partijen in de Bron in februari 2002 bleek elke partij voorstander van een basisziekenhuis in Alphen aan den Rijn. Aan tal van zaken in de samenleving worden hogere eisen gesteld, maar onze gezondheidszorg glijdt af naar een steeds lager, bedenkelijk niveau. Nederland daalt gestaag op de Europese- en wereldladder. Tot hoe ver laten wij dit gaat doorgaan?

Ziekenhuizen in de Rijnstreekregio wel of niet nodig?

Volgens het Rijks Instituut Voor Milieuhygiëne (RIVM) bestaan er drie soorten ziekenhuizen:

academische
algemene of basis of profiel
poliklinieken

Omdat meer specialistische hulp wordt bepleit zouden academische ziekenhuizen nog groter moeten worden. In 2014 zouden er 40 tot 70 ziekenhuizen overblijven. Het aantal privéklinieken moet uitgebreid. De nadelen van zo'n operatie zijn echter zo groot, dat mogelijke voordelen verloren gaan. Zonder complicaties is er meestal niets aan de hand, maar bij veel patiënten is dat vaak wél het geval. Voorbeeld: diabetespatiënten. Zij hebben meer kans op complicaties als nier- en oogafwijkingen, hart- en vaatziekten. Treedt zo´n complicatie op dan moet de patiënt naar het gespecialiseerde ziekenhuis. Een gespecialiseerd team heeft daar òf weinig te doen òf moet reizen. Dat vergt kostbare tijd en méér specialisten wat de zorg weer duurder maakt. En het is te kostbaar om in elke polikliniek dure laboratoria en röntgenapparatuur te onderhouden.

Nederland telt 129 ziekenhuizen, waarvan 23% geen 24-uurs zorg meer levert. In het spreidingsoverzicht van ziekenhuizen van mei 2003 (NRC RJM/RIVM) staat bijvoorbeeld de locatie Alphen aan den Rijn (Rijnoord) van het Rijnlandziekenhuis aangeduid als een algemeen ziekenhuis. Die kwalificatie verdient het niet, want je kunt er niet in het weekeinde terecht en straks, als de directie het plan doorzet, ´s nachts ook niet meer. Uit recente informatie (maart 2004) blijkt de nachtafdeling al of niet tijdelijk gesloten. De reisafstand tussen het centrum van het noordoostelijke deel van het Groene Hart (Alphen aan den Rijn), beter bekend als de Rijnstreek, en het westelijke deel (Leiden) neemt door verschillende oorzaken toe:

Het openbaar vervoer krimpt steeds meer in. Er is geen fatsoenlijke reguliere busverbinding tussen de locaties Alphen aan den Rijn (Rijnoord) en Leiderdorp (St Elisabeth). De directie van het Rijnlandziekenhuis waar deze twee locaties onder vallen, is haar belofte van een goede verbinding nooit nagekomen. In het weekeinde is het nog treuriger gesteld. De reistijden lopen voor de bezoekers onevenredig hoog. Ze zijn soms niet in staat met het openbaar vervoer thuis te komen. De raadsfractie van de VVD trok onlangs het tien jaar oude plan van de directie uit de kast en bepleit een pendeldienst tussen Alphen en Leiderdorp.
De reistijd van een auto tussen de Rijnlandlocaties Alphen aan den Rijn (Rijnoord) en Leiderdorp (St Elisabeth) loopt alleen maar op. Nieuwe verkeersobstakels, noodzakelijk voor veiliger verkeer, zoals drempels, rotondes, stoplichten en drukker verkeer doen de reistijd oplopen van de 10 minuten van voormalig staatssecretaris Simons (1994) naar 20 minuten en soms langer in 2004.
Voor spoedeisende hulp is sinds januari 2002 een Huisartsen Post (HAP) in het Alphense Rijnoord waar je echter niet zomaar binnenkomt. Patiënten die buiten de kantooruren komen moeten zich eerst melden bij de HAP. Als je de barrière van doktersassistenten neemt vragen zij eerst naar de reden van een voorgenomen bezoek. Zonder doktersadvies kom je de ambulance niet in òf je krijgt geen toegang tot de spoedeisende hulp in Leiderdorp. Wel beschikt de HAP over een dienstauto waarmee patiënten die veraf wonen, bijvoorbeeld in Nieuwkoop of Noorden, buiten de kantooruren bezocht kunnen worden.
Ervaringen van patiënten geven veel problemen prijs. Zo worden mensen die een hartritmestoornis hebben doodleuk met hun eigen auto richting Leiderdorp gestuurd.
Patiënten uit de omliggende dorpen hebben een extra handicap door de dubbele afstand. Komend uit Hazerswoude-dorp of Noorden moet je van de locatie Alphen aan den Rijn (Rijnoord) bij gebleken noodzaak tot behandeling door naar Leiderdorp. De patiënt verliest hierdoor veel tijd.
Door de landelijke bezuinigingen krijgen de HAP´s minder budget en er dreigt meer uitval van HAP´s doordat er een groter beroep op de steeds kleinere groep huisartsen wordt gedaan.
Sinds de sluiting van ons zelfstandig ziekenhuis Rijnoord in 1994 wordt de toename van het aantal verkeersbewegingen naar Leiderdorp geschat op 40%. De oorzaak ligt ook in de algemene toename van de verkeersmobiliteit.
In 1998 is het gemiddeld aantal erkende bedden (bron CBS en NZI; 1998) in Nederland 3,7 per 1000 inwoners. In Zuid-Holland is dat 3,6 en voor Zuid-Holland Noord is dit 3,3. Afgezien van de strijd om een ziekenhuislocatie is er in de regio Zuid-Holland Noord een structureel tekort aan bedden. Het gaat om zo´n 510 x 0,4 bedden of 204 bedden. Dit aantal is genoeg voor een streek- of basisziekenhuis extra. Ik heb uitgerekend dat er op jaarbasis een economische schade van ruim 7 miljoen euro is (zie toelichting ). Uit maatschappelijk belang zou Rijnland een start moeten claimen.

Ten slotte:
Op de site van het ziekenhuis Rijnland (http://www.rijnland.ziekenhuis.nl) lezen wij, dat het momenteel een; ' Kort verblijf afdeling /afdeling dagverpleging Alphen aan den Rijn' is. Informatie over deze afdeling zal later op de site geplaatst worden. Voorlopig verwijzen wij u voor informatie naar het secretariaat, telefoon 0172-463206. ' Uit praktische ervaring van patiënten weten we, dat je er 's nachts niet meer terecht kunt. Zou de directie toch bang zijn om toe te geven, dat er opnieuw een wezenlijke voorziening uit het Alphense ziekenhuis is weggehaald? Naar landelijke normen heeft Alphen aan den Rijn recht op een basisziekenhuis. Wij stellen vast dat Alphen de grootste stad is zónder ziekenhuis. Toch leuk om dit aan je familie en bekenden in het land te vertellen, nietwaar! Nog leuker is de strijd die de verschillende opvolgende comités en stichting moeten voeren alvorens overbodig te worden. Het doel - een regionaal basisziekenhuis - kan even duren, maar dan hebben we ook iets om trots op te zijn.

Gerard Harmes is lid van Provinciale Staten van Zuid-Holland voor de SP en voorzitter van de Stichting Basisziekenhuis Moet.